Legende bh. fudbala – Mirsad Fazlagić i Ivica Osim – zajedno s Draganom Džajićem, našli su se u idealnom timu Evropskog prvenstva 1968. godine, takmičenju koje se pamti po polufinalnoj pobjedi nad Engleskom
Piše: J. Mržljak
Ispuštena pobjeda u odlučujućoj utakmici i poraz u ponovljenom finalu, tako je na nesretan način okončan nastup reprezentacije Jugoslavije na završnom turniru Evropskog prvenstva 1968. godine u Italiji. Međutim, Euro 1968 pamti se po velikoj pobjedi Plavih nad svjetskim prvakom Engleskom, u utakmici odigranoj na današnji dan prije 53 godine. Do nezaboravnog dvoboja s Gordim Albionom reprezentacija Jugoslavija morala je osvojiti četvrtu kvalifikacijonu grupu, u kojoj su još bili zvanični svjetski viceprvaci, selekcija SR Njemačke, i autsajder – ekipa Albanije.
Naravno, Albancima je bila namijenjena uloga autsajdera, a pitanje pobjednika grupe trebali su riješiti dueli Jugoslavije i SR Njemačke. U prvom susretu, odigranom 3. maja 1967. na beogradskoj Marakani, Jugoslavija je slavila 1:0 golom Josipa Skoblara u 67. minutu. No, pet mjeseci kasnije, na Volksparku u Hamburgu, pred 70.573 gledalaca, Panzeri su se revanširali Plavima i pobjedom 3:1 izbili na čelo grupe. Kada je u narednoj utakmici Jugoslavija golovima Edina Spreče, Ivice Osima (2) i Vojina Lazarevića u Beogradu pobijedila Albaniju “samo” 4:0, nestala je nada da bi Plavi mogli imati bolju gol-razliku od SR Njemačke.
Ostala je samo formalnost, da SR Njemačka u posljednjoj utakmici grupe pobijedi makar minimalnim rezultatom Albaniju u gostima i osigura plasman u četvrfinale. No, 17. decembra 1967. se desilo čudo u Tirani: Nošeni podrškom 38.889 navijača na stadionu Qemal Stafa, Albanci su izdržali sve napade “Elfa” i izborili senzacionalni remi 0:0. To je značilo da su Albanci eliminisali Njemačku i reprezentraciji Jugoslavije poklonili plasman u četvrfinale Evropskog prvenstva.
U četvrfinalu su igrane dvije utakmice, a protivnik ekipe selektora Rajka Mitića bila je Francuska, selekcija koja je dvije godine ranije zaustavila Jugoslaviju u kvalifikacijama za Svjetsko prvenstvo u Engleskoj. Prvi meč na “Velodromu” u Marseilleu 6. aprila 1968. je završen remijem 1:1, u kojem je jedini gol za Plave postigao centarfor Sarajeva Vahidin Musemić. Legendarni napadač kluba s Koševa bio je najistaknutija figura i revanš utakmice, odigrane 24. aprila 1968. u Beogradu. Musemić je postigao dva gola, jednako kao i Ilija Petković, jedan pogodak pridodao je Dragan Džajić za nezaboravni trijumf Jugoslavije 5:1 i plasman na završni turnir.
A protivnik u polufinalu bio je svjetski prvak Engleska, selekcija koja je prva u historiji pokušavala ujediniti svjetsku i evropsku titulu. U osmoj grupi u kojoj su bile isključivo selekcije Ujedinjenog kraljevstva, Englezi su pred 99.063 gledalaca na Wembleyu poraženi od Škotske 2:3. Srećom po njih, Škoti su izgubili bod protiv Velsa, dva protiv Sjeverne Irske, pa je Englezima bio dovoljan remi u odlučujućoj utakmici u Glasgowu 24. februara 1968. U najgledanijoj utakmici u historiji Europskih prvenstava, pred nevjerovatnih 134.461 gledalaca na “Hampden parku”, Englezi su izdržali pakao i remijem 1:1 izborili plasman u četvrtfinale, gdje su bili bolji od Španije (1:0, 2:1).
Za završni turnir četiri najbolje evropske reprezentacije u Italiji, selektor Rajko Mitić odabrao je selekciju čiju su okosnicu činili igrači iz četiri kluba: Partizana (5), Crvene Zvezde (4), Vojvodine (4) i Sarajeva (3). Osim trojice fudbalera još uvijek zvaničnog državnog prvaka s Koševa (Vahidin Musemić, Mirsad Fazlagić, Boško Antić), neizostavan član prve reprezentativne postave bio je i Ivica Osim iz Željezničara. Stadion Comunale u Firenzi (današnji Artemio Franchi) je 5. juna 1968. bio domaćin polufinalne utakmice Evropskog prvenstva između Jugoslavije i Engleske.
Rajko Mitić je od starta ukazao povjerenje Fazlagiću, Musemiću i Osimu, naglašavajući prije polufinala da ima najbolju reprezentaciju Jugoslavije u historiji, bolju čak i od legendarne ekipe za koju je igrao na Olimpijskim igrama u Helsinkiju 1952. Ipak, svjetski prvaci bili su favoriti, iako je selektor Alf Ramsey ostao bez ključnih igrača, junaka Mundijala 1966: Geoff Hurst i Nobby Stiles su povrijeđeni u prijateljskoj utakmici sa SR Njemačkom, samo četiri dana prije polufinala Eura. Kapiteni timova Mirsad Fazlagić i Bobby Moore razmijenili su suvenire, a potom je španski sudija José María Ortiz De Mendíbil dao znak za početak nezaboravne utakmice.
Već u petoj minuti Jugoslaviju je zadesio skoro nenadoknadiv hendikep. U sudaru s Alanom Mulleryjem, fudbalerom Tottenhama, povrijeđen je Ivica Osim. Tada nisu bile dozvoljene promjene povrijeđenih igrača, pa je legendarni “Štraus” morao stisnuti zube i punih 85 minuta povrijeđen “imitirati” fudbalera kako bi pomogao reprezentativnim drugovima. Na terenu Comunalea viđen je pravi rat, brojni oštri startovi koje je De Mendíbil tolerisao. Iako su praktično bili s igračem manje, Plavi nisu uzmicali pred favoritom, a kako je meč odmicao Gordon Banks je bio na sve većim iskušenjima.
U 86. minuti je Dragan Holcer poveo napad Plavih, loptu prenio na protivničku polovinu i dodao je Musemiću na lijevoj strani. Netipično za njega, centrafor Sarajeva našao se u ulozi asistenta: Musemić je nabacio u kazneni prostor, a tamo je Džajić dočekao loptu na grudi, lažnjakom izbacio Moorea i onda savladao Banksa! Gol za 1:0 i veliku pobjedu Jugoslavije. Do kraja susreta sijevale su varnice: Osimov “krvnik” Alan Mullery udario je Dobrivoja Trivića i postao prvi engleski igrač koji je isključen u 424 dotadašnje utakmice selekcije Gordog Albiona.
Kada je José María Ortiz De Mendíbil odsvirao kraj, nastalo je neopisivo slavlje među jugoslovenskim igračima, brojnim navijačima u Firenzi, ali i milionima gledalaca kraj malih ekrana. U finalu protiv domaćina Italije, Jugoslavija je imala titulu u džepu nakon gola Džajića u 39. minuti. Međutim, 10-ak minuta prije kraja je izjednačio Angelo Domenghini i odveo utakmicu u produžetke. Pošto ni nakon 120 minuta nije bilo pobjednika, dva dana kasnije odigrana je ponovljena utakmica u kojoj su Azzurri slavili 2:0. Legende bh. fudbala – Mirsad Fazlagić i Ivica Osim – zajedno s Draganom Džajićem, našli su se u idealnom timu Evropskog prvenstva…
Jugoslavija – Engleska 1:0 (0:0)
Firenza, 5. juni 1968. Stadion Comunale (Artemio Franchi). Gledalaca 21.834. Sudija: José María Ortiz De Mendíbil (Španija). Crveni karton: Mullery (Engleska).
Strijelac: 1:0 Džajić (86).
JUGOSLAVIJA: I. Pantelić, Fazlagić, Damjanović, M. Pavlović, Paunović, Holcer, I. Petković, Osim, V. Musemić, Trivić, Džajić. Selektor: Rajko Mitić.
ENGLESKA: Banks, Newton, Wilson, Mullery, Labone, B. Moore, Ball, Peters, B. Charlton, Hunt, Hunter. Selektor: Alf Ramsey.
