Piše: Jasmin Mržljak
Prije pola stoljeća, tokom dvije uzastopne sezone, igrači banjalučkog Borca upisali su se u knjigu rekorda jugoslovenskog fudbala. Najprije su u sezoni 1973-74 ispali iz Prve lige, kao ekipa s najboljim bilansom u historiji koja je otišla u niži rang – 30 bodova od mogućih 68, gol-razlika 43:43. Već naredne sezone (1974-75) su Banjalučani postigli novi rekord – izborili su povratak u društvo najboljih, osvojivši čak 55 bodova (od mogućih 68) u Drugoj ligi Zapad. A između dva rekorda desio se još jedan kuriozitet – banjalučki drugoligaš je izborio plasman u finale Kupa maršala Tita, uspjeh koji će Borcu donijeti prvi izlazak u Evropu.
Već smo opisali dramatične događaje u posljednjem kolu Prvenstva Jugoslavije u sezoni 1973-74, kada je Borac, uprkos pobjedi nad Željezničarom (6:4), napustio društvo najboljih, 14. maja 1974. Dok je reprezentacija Jugoslavije u junu 1974. igrala na Svjetskom prvenstvu u SR Njemačkoj, Borac je tokom pauze osvojio Ljetnu ligu BiH, nadmašivši prvoligaške ekipe Veleža (vicešampion države), Željezničara, Sarajeva, Slobode… Bila je to najava eksperesnog povratka u društvo najboljih, iako su Crveno-plavi u ljeto 1974. ostali bez legendarnog golgetera Husnije Fazlića, koji je prešao u redove njemačkog Saarbrückena.
Nakon tačno tri mjeseca pauze, 14. augusta 1974. godine, počela je nova sezona, ali ne prvenstvenim nego utakmicama 16-ine finala Kupa maršala Tita. Žrijeb je bio nemilosrdan prema banjalučkom drugoligašu i odredio da Borac gostuje kod Crvene Zvezde, trećeplasirane ekipe u prethodnoj sezoni, predstavnika Jugoslavije u Kupu pobjednika kupova. Tokom ljetne pauze je Zvezda dobila novog trenera: Miljenko Mihić je zamijenio legendarnog Miljana Miljanića koji je preuzeo slavnog madridskog Reala. Beograđani su s velikim ambicijama ušli u novu sezonu, što su pokazale pobjede na turnirima u Zagrebu i Novom Sadu.
Navijači Zvezde su se zaželjeli fudbala, pa je na današnji dan prije tačno 50 godine Marakana bila solidno popunjena u kup-meču protiv Borca. Kada je sudija Tome Manojlovski iz Tetova u 19,30 sati dao znak za početak utakmice, niko od 25 hiljada gledalaca nije mogao ni sanjati šta će se dešavati na terenu u narednih 100-tinjak minuta. U prvom poluvremenu je Borac bio potpuno ravnopravan, ali je Zvezda svejedno povela. Igrao se 34. minut, kada je Živorad Jeftić šutirao, lopta je zakačila Miloša Cetinu, prevarila 34-godišnjeg golmana Marijana Jantoljaka i završila u mreži (1:0). Na odmor se otišlo očekivanim vodstvom favorita i da je tada bilo “on-line” klađenja, onaj ko bi stavio novac na pobjedu Borca vjerovatno bi postao bogataš…
Uprkos vodstvu, trener Mihić je bio nezadovoljna igrom svojih pulena pa je na poluvremenu izvršio obje dozvoljene izmjene i u igru uveo Miloša Šestića i Bijeljinca Miroljuba Dramićanina. No, to se pokazalo lošim potezom jer se na početku nastavka povrijedio Nikola Jovanović, pa je domaćin ostao s igračem manje. Ipak, činilo se da Zvezda neće imati problema da sačuva prednost. No, u 60. minutu, nakon centaršuta Abida Kovačevića, najviši u skoku bio je Dževad Kreso i savladao Ognjena Petrovića za izjednačenje(1:1). Devet minuta kasnije, novi šok na Marakani. Iako okružen trojicom protivničkih igrača, Abid Kovačević je uspio šutirati i iznenaditi Petrovića za potpuni preokret (1:2).
Tek tada Crveno-bijeli kreću u ofanzivu, u 79. minuti je “Dule” Savić mogao izjednačiti, ali je Jantoljak bio na visini zadatka. U posljednjih sedam minuta su Banjalučani nokautirali favorita. Najprije je Abid Kovačević izveo slobodan udarac, golman Petrović otišao u prazno, a između trojice igrača Zvezde najprisebniji je bio Miloš Cetina i postigao treći gol (1:3). Dva minuta prije kraja je tačku na sjajnu partiju Borca stavio najbolji igrač utakmice Abid Kovačević i postigao svoj drugi gol za konačan rezultat (1:4). Frustriran zbog neočekivanog poraza, napadač Zvezde Aleksandar Panajotović je nesportski startovao na Borčevog halfa Milana Vukelju i zaradio isključenje.
Tako je Borac počeo trijumfalni pohod u kupu, seriju koja će biti nastavljena pobjedama nad Sarajevom i Željezničarom u Banjoj Luci te Olimpijom u Ljubljani. Crveno-plavi su u finalu u Beogradu, 29. novembra 1974. godine, poraženi od Hajduka (0:1), ali su izborili plasman na evropsku scenu jer su Splićani osvojili duplu krunu. A poniženi Borčev rival iz 1. kola kupa? Zvezda je te sezone u Kupu pobjednika kupova eliminirala ekipe PAOK-a, Avenir Beggena, madridskog Reala i pala tek u finišu revanša polufinala protiv Ferencvaroša. Bilo je to vrijeme kada je jugoslovenski drugoligaš ubjedljivo pobjeđivao na stadionu na kojem je u istoj sezoni pao Real…
Crvena Zvezda – Borac 1:4 (1:0)
Beograd, 14. august 1974. Stadion Crvene Zvezde. Gledalaca 25.000. Vrijeme sparno, teren pogodan, igrano pod svjetlošću reflektora. Sudija: Manojlovski (Tetovo).
Strijelci: 1:0 Jeftić (34), 1:1 Kreso (60), 1:2 Kovačević (69), 1:3 Cetina (83), 1:4 Kovačević (88).
CRVENA ZVEZDA: O. Petrović, N. Jovanović, Jeftić, Baralić (Dramićanin), Keri, B. Radović, Panajotović, V. Petrović, D. Savić, Aćimović (Šestić), Antonijević. Trener: Miljenko Mihić.
BORAC: Jantoljak, Pelc, N. Lazić, Vidačak, Vukelja, Cetina, Smileski (Ibrahimbegović), Jurković, D. Marjanović, Kreso, A. Kovačević. Trener: Boris Marović.
