U novom izdanju LTT sportsa fokus je stavljen na malezijski fudbal – njegovu snažnu narativnu sadašnjost i obećavajuće izglede za budućnost. Ova tema dolazi u pravom trenutku jer se partner LTT Sportsa Olivier Jarosz upravo vratio sa izuzetno produktivnog putovanja u ovu izvanrednu zemlju, gdje je vodio detaljne razgovore s ključnim akterima malezijskog i azijskog fudbalskog pejzaža.
Naslijeđe kao temelj
Moderna Malezija je savezna ustavna monarhija smještena na raskršću kopnene Azije i otočnih država prema Australiji. Iako region ima bogatu historiju koja traje vijekovima, država je nezavisnost od Velike Britanije stekla tek 1960-ih, nakon što je bila dio britanskog kolonijalnog carstva još od 18. vijeka.
Upravo britanski uticaj doveo je fudbal na malezijske obale krajem 19. vijeka, tokom njegovog prvog širenja svijetom. Fudbalska infrastruktura brzo je zaživjela – već 1905. godine Selangor je pokrenuo prvo lokalno ligaško takmičenje, postavljajući Kuala Lumpur i okolna područja kao jezgro razvoja igre.
Malaya Cup je najstarije seniorsko fudbalsko takmičenje u Maleziji koje se održava bez prekida od 1921. godine. Turnir je nastao na inicijativu kapetana britanskog ratnog broda HMS Malaya, koji je tokom posjete predložio takmičenja u ragbiju i fudbalu za lokalne ekipe. Prvu titulu osvojio je – Singapur.
Institucionalni razvoj počeo je osnivanjem nacionalnog saveza 1933. godine, dok su članstvo u FIFA-i i AFC-u stekli 1954. – iste godine kad je osnovana i Azijska fudbalska konfederacija.
Ipak, uprkos bogatom naslijeđu, međunarodni uspjesi su skromni. Najveći domet muške reprezentacije je osvajanje ASEAN trofeja 2010. godine, dok su dame bile treće na Azijskom prvenstvu 1983. godine. Ni muška ni ženska selekcija nikada nisu učestvovale na Svjetskom prvenstvu, dok su se na Azijskom prvenstvu pojavljivale sporadično – žene posljednji put 2001, a muškarci samo dva puta u posljednjih 11 izdanja. Trenutno, muška selekcija se takmiči u trećem krugu kvalifikacija za Azijski kup 2027. u Saudijskoj Arabiji.
Klubovi: Svjetlije tačke kontinentalnog uspjeha
U kontekstu klubova, priča je nešto optimističnija. Selangor FC je stigao do finala tadašnjeg AFC Lige šampiona 1967. godine, gdje je poražen od Hapoela iz Tel Aviva. Johor Darul Ta’zim je 2015. godine osvojio AFC Cup – danas poznat kao AFC Champions League Two, azijski pandan Evropskoj ligi.
Nacionalna strategija: Prilagodba izazovima
S obzirom na skroman međunarodni uspjeh i rastuću konkurenciju u AFC-u, Malezija je posljednjih godina usvojila strateški pristup za jačanje takmičarske pozicije.
Svjesni demografskih ograničenja u poređenju s regionalnim rivalima poput Tajlanda, Indonezije i Vijetnama, Maležani su pokrenuli ambiciozan program naturalizacije kako bi osnažili nacionalni tim. Posebno se ističe posljednji val igrača malezijskog porijekla koji su stasavali u Evropi i Južnoj Americi i već ostavili trag u kvalifikacijama za AFC Cup.
Ovakav pristup već se pokazao uspješnim u drugim zemljama. Ranije smo analizirali kako su Maroko i Tunis koristili sličnu strategiju, dok Komori predstavljaju izuzetno zanimljiv primjer rapidnog napretka uz pomoć stranih talenata.
Međutim, za održivi rast neophodan je i paralelan domaći razvoj. Malezija tu ima čime da se pohvali – preko 30 miliona stanovnika, gdje je fudbal najpopularniji sport, a prisutan je i tradicionalni sepak takraw, koji ima tehničke sličnosti s fudbalom.
Naturalizacija može biti katalizator, ali dugoročna konkurentnost mora se osloniti na jake domaće talente, omladinske sisteme i razvoj infrastrukture.
Domaća liga: Izazovi balansa
Zanimljivo pitanje u kontekstu britanskog naslijeđa jeste: koji će model “home nations” Malezija slijediti? Engleski – s dubokom piramidom klubova i velikim brojem konkurenata za titule? Ili škotski – s dominacijom jednog ili dva velikana?
Trenutno stanje više liči na Škotsku. Johor Darul Ta’zim ima drugu najdužu seriju osvojenih titula u svijetu, odmah iza Ludogoretsa iz Bugarske. Problem predstavlja izostanak ozbiljne konkurencije – ekvivalent “Old Firm” rivala teško je pronaći. Selangor se nameće kao najbliža opcija, drugi najuspješniji klub profesionalne ere.
Super liga Malezije, osnovana 2004. godine kao privatizovani entitet po uzoru na Premier ligu, nije doživjela željeni kontinuitet u razvoju. Johor dominira, ali rast takmičenja zahtijeva ravnomjernu distribuciju resursa, održive modele poslovanja i veću konkurenciju.
Malezija ima predispozicije da to postigne – snažno sportsko naslijeđe, multikulturalnu dinamiku, ambiciozne klubove i regionalnu podršku AFC-a.
