U posljednjem izdanju LTT Sports donosi detaljnu analizu fudbalskog ekosistema Ujedinjenih Arapskih Emirata.
Iako u svom nazivu nose riječ “Ujedinjeni”, fudbalsko prisustvo Ujedinjenih Arapskih Emirata trenutno dobija relativno ograničeno globalno priznanje. Nakon što smo prethodno posvetili značajnu pažnju ovom regionu, sada je pravo vrijeme da detaljnije sagledamo fudbalski ekosistem UAE, nadovezujući se na sažeti pregled koji smo predstavili u saradnji sa World Football Summit za LTT Sports x WFS Global Report 2024.
Postoji više razloga zbog kojih fudbal u UAE nije ostvario međunarodnu prepoznatljivost kakvu zaslužuje. Najveći izazov dolazi iz dva susjedna rivala – Saudijske Arabije i Katara, koji su posljednjih godina dominirali fudbalskim naslovima: Katar kroz organizaciju FIFA Svjetskog prvenstva 2022. u Dohi, a Saudijska Arabija kroz ambicioznu strategiju korištenja fudbala kao pokretača šireg domaćeg i međunarodnog razvoja.
Dodatno, jedan od razloga vjerovatno leži u percepciji brenda, a ne u stvarnom nivou aktivnosti. Iako je UAE bio ključan akter u razvoju fudbala tokom protekle dvije decenije, njegova struktura kao federacije sedam Emirata znači da se uspjesi često pripisuju pojedinačnim emiratima, a ne državi u cjelini. Većina fudbalskih fanova širom svijeta zna za partnerstvo Arsenala sa aviokompanijom Emirates ili vlasništvo Manchester Cityja od strane kraljevske porodice iz Abu Dabija – ali te činjenice rijetko ko povezuje sa širim kontekstom UAE.
Na domaćem planu, UAE ima izuzetno sofisticiranu fudbalsku strukturu s obzirom na veličinu i broj stanovnika. Sistem uključuje dvije profesionalne lige: Pro Ligu, koja je nedavno obilježila 50. godišnjicu i funkcioniše nezavisno, te prvu diviziju, koja dijeli skoro jednako naslijeđe i odražava duboko ukorijenjenu fudbalsku tradiciju. Ispod njih su dvije dodatne lige – druga i treća divizija – koje su pod upravom nacionalnog fudbalskog saveza. Ove poluprofesionalne lige uglavnom obuhvataju novije privatne klubove koji posluju komercijalno i fokusirani su na trgovinu igračima.
Na međunarodnoj sceni, UAE je zabilježio značajne uspjehe, posebno kroz impresivnu prošlosezonsku kampanju kluba Al Ain, koji je ostvario kontinentalni trijumf. Tokom tog pohoda, savladali su čak tri saudijska kluba, uključujući pobjede nad Ronaldovim Al Nassrom i Neymarovim Al Hilalom u nokaut fazama, da bi u finalu porazili japanskog giganta Yokohama F. Marinos. Ipak, trenutna sezona je pokazala jednu od ključnih slabosti UAE fudbala – Al Ain je završio na posljednjem mjestu u grupi elitnog izdanja AFC Lige šampiona, što pokazuje određenu nekonzistentnost koja nije karakteristična za konkurente iz drugih zapadnih i istočnoazijskih država.
Na nivou reprezentacije, UAE ima manji međunarodni značaj u poređenju sa Katarom ili Saudijskom Arabijom, a rezultatima zaostaje čak i za Kuvajtom, koji je dominirao zalivskim fudbalom 1980-ih. Njihova najveća dostignuća uključuju jedno učešće na Svjetskom prvenstvu – u Italiji 1990 – i nekoliko medalja sa Azijskog kupa.
Zanimljivo je da, uprkos skromnijem međunarodnom učinku od svojih komšija, UAE bilježi povoljniji prosjek FIFA rangiranja u poređenju s Katarom (78. naspram 79. mjesta), dok zaostaje za Saudijskom Arabijom, ali je zadržao stabilnu poziciju među 70 najboljih reprezentacija svijeta tokom većeg dijela protekle decenije – sve to bez pompe i medijske pažnje koju uživaju regionalni rivali.
Gledajući unaprijed, upadljivo je kako fudbalski ekosistemi bliskoistočnih zemalja, posebno zalivskih država, evoluiraju paralelno i suočavaju se sa sličnim izazovima. Jasna je međusobna saradnja između zemalja Arapskog poluostrva, gdje stručnjaci često prelaze granice, a uspješne prakse se šire širom regije.
Historijski gledano, ove zemlje su fudbalski razvoj tretirale izolovano, u skladu s tradicionalnim modelima nacionalnog sporta. Međutim, uzevši u obzir šire socio-ekonomske pokazatelje, isporuka istinski svjetskog fudbalskog proizvoda isključivo iz domaćih izvora predstavlja ogroman izazov. Jedino Saudijska Arabija, zahvaljujući ekonomskim i demografskim kapacitetima, djeluje sposobno da to samostalno ostvari. UAE, iako izuzetno bogat, sa populacijom od oko 11 miliona, usporediv je s evropskim državama poput Grčke, Portugala ili Češke – koje povremeno ostvare vrhunske rezultate, ali se te pobjede dešavaju jednom u generaciji, dok se većina napora fokusira na stalni plasman među deset najboljih u kontinentalnom poretku.
Na azijskom tržištu, iako UAE ostaje ozbiljan konkurent na GCC nivou i redovno se nosi sa susjedima, dugoročna dominacija nad silama poput Japana, Koreje, Australije, ili rastućih sila kao što su Tajland, Indonezija, Indija i Kina (kada dodatno razviju svoju infrastrukturu), čini se sve težom.
Da li je rješenje u saradnji među zalivskim državama – posebno na nivou elitnih klubova? Ranije smo govorili o regionalnoj snazi fudbalskih ekosistema poput Mitropa kupa, turskih i sjevernoafričkih liga, ali zalivske države bi – djelujući zajednički umjesto zasebno – mogle postati jedan od najmoćnijih fudbalskih centara svijeta, s obzirom na svoju stratešku orijentaciju i dostupne resurse. Svaka država donosi jedinstvenu ekspertizu, pri čemu UAE može ponuditi znanje o razvoju modernog fudbalskog spektakla i komercijalnih modela u profesionalnom sportu. Pored potencijala UAE kao samostalne fudbalske sile, još svjetlija budućnost mogla bi biti ostvarena – ako prigrle pravo značenje riječi “Ujedinjeni”.
