Svetislav Pešić, legenda Bosne, kao selektor juniorske reprezentacije je prije 38 godina imao imperativ da osvoji zlatnu medalju na Svjetskom prvenstvu u Bormiju.
Piše: J. MRŽLJAK
Košarka je bila jedan od najuspješnijih “proizvoda” bivše zajedničke države, sport u kojem su jugoslovenska reprezentacija i klubovi dominirali tokom ‘70-ih i ‘80-ih godina prošlog stoljeća i to u svim starosnim kategorijama. Ipak, do 1987. godine je postojala karika koja je nedostajala u lancu. Naime, Plavi su bili bez titule, čak i bez medalje na Svjetskom juniorskom prvenstvu za košarkaše starosti do 19 godina.
Na prvom Mundobasketu U19 u Brazilu 1979. godine, reprezentacija Jugoslavije (Bilalović, Mutapčić, Ž. Obradović, Čutura, Grbović, Radović…) je osvojila četvrto mjesto, da bi četiri godine kasnije, selekcija koju je s klupe predvodio Rusmir Halilović (Perasović, Arapović, Zdovc, Lukenda…), zauzela osmu poziciju. Zanimljivo da su u ovom periodu jugoslovenske mlade selekcije osvajale titule i medalje na Evropskim prvenstvima, ali su oba Svjetska šampionata prošla u znaku Amerikanaca, uz zapažene nastupe Brazilaca.
Sredinom ‘80-ih je stasala nova generacija mladih jugoslovenskih košarkaša, koja je osvojila Evropsko prvenstvo u generacija kadeta i juniora. Vlade Divac, Toni Kukoč, Dino Rađa i Aleksandar Đorđević bili su predvodnici novog vala, a već su na velikim takmičenjima debitovali i u seniorskoj konkurenciji. Međutim, Divac je bio tragičar na Mundobasketu u Španiji (1986), da bi naredne godine na Evropskom prvenstvu u Grčkoj selektor Ćosić u reprezenaciju uveo i Kukoča, Rađu i Đorđevića. Iako se očekivalo finale, podmlađena selekcija je osvojila bronzanu medalju, plativši danak neiskustva u susretu s domaćinom.
Samo 45 dana nakon Eurobasketa u Grčkoj, na programu je bilo Svjetsko prvenstvo za juniore u italijanskom Bormiju. Beogradska kuća košarke je ovom takmičenju dala veliki značaj, kako zbog neuspjeha na dva prethodna takmičenja, tako i činjenice da je talentovanu generaciju trebalo izvesti na pobjednički put zbog budućih seniorskih takmičenja. Selektor reprezentacije, legenda Bosne, Svetislav Pešić, dobio je potpuno odriješene ruke da na pravi način pripremi ekipu.
U ekipu za Bormio su pozvani Zoran Kalpić (Šibenka), Luka Pavićević (Cibona), Nebojša Ilić (C. Zvezda), Toni Kukoč (Jugoplastika), Miroslav Pecarski (Partizan), Teoman Alibegović (Bosna), Aleksandar Đorđević (Partizan), Samir Avdić (Bosna), Vlade Divac (Partizan), Radenko Dobraš (Bosna), Dino Rađa (Jugoplastika) i Slaviša Koprivica (IMT). Pod Pešićevim vodstvom su odrađene paklene pripreme na Igmanu, koje je većina košarkaša opisala “najtežim u karijeri”.
No, malo je nedostajalo da odlične pripreme odu u vjetar. Tokom jula 1987. godine su sjever Italije pogodile ogromne poplave, što je dovelo do klizišta u Bormiju i okolini. Čak se razmišljalo o otkazivanju takmičenja, ali je Mundobasket U19 ipak počeo sa šest dana zakašnjenja. U prvoj utakmice Grupe A su Plavi deklasirali Kinu (126:79), da bi narednog dana pala i Nigerija (126:82). Reprezentacija Australije je pružila nešto jači otpor, ali nedovoljan da bi se ugrozila pobjeda pulena Svetislava Pešića (86:73).
Susret 4. kola sa selekcijom SAD-a bio je trenutak odluke. Plavi su se sastali s braniocem titule, kojeg je s klupe predvodio legendarni američki igrač i trener Larry Brown. U američkom timu bile su buduće NBA zvijezde Larry Johnson i Garry Payton te članovi šampionske ekipe Chicago Bullsa iz ‘90-ih, Bison Dele (Brian Williams) i Scott Williams. Utakmica odigrana 1. augusta i danas se prepričava po fantastičnoj partiji Tonija Kukoča: splitski čarobnjak je postigao 37 poena, trojke šutirao 12-11 i bio najzaslužniji za veličanstvenu pobjedu Plavih (110:95).
Nakon trijumfa u posljednjem susretu Grupe A protiv selekcije Portorika (139:100), puleni Svetislava Pešića su u polufinalu lako pobijedili SR Njemačku (89:64) i zakazali novi duel s Amerikancima, ovaj put susret za zlato. Veliko finale odigrano je na današnji dan prije 38 godina: supertalentovana jugoslovenska reprezentacija Jugoslavije željela je osvojiti titulu i prekinuti niz Amerikanaca. Larry Brown je odbranu bazirao na zaustavljanju Kukoča, ali je Svetislav Pešić predvidio ovakav scenario i naredio da se napadi igraju na centre Divca i Rađu.
Početak utakmice je pripao Plavima, koji su brzo stvorili 10 poena prednosti (19:9). Nakon što je prednost narasla na 14 poena (33:19), uslijedio je nagli pad u igri. Amerikanci prave seriju 0:10, dolaze na -4 (33:29), u finišu prvi put vode (37:39) i na odmor odlaze s tri poena prednosti (40:43). Na poluvremenu je Svetislav Pešić bio na teškom zadatku da “podigne” igrače, kako ne bi prosuli sve ono što su uradili tokom priprema i prvih šest utakmica. Aleksandar Đorđević se sjećao da je “Kari” o pod tresnuo trenersku tablu na kojoj se crtaju akcije.
Reakcija selektora se isplatila, u nastavku su Plavi zaigrali furiozno, možda i bolje nego u prvom susretu s Amerikancima. Rezultat je brzo preokrenut, prednost stalno rasla, do najvećih 18 poena (81:63). Jedino što su Amerikanci uradili bilo je da ublaže poraz (86:76), ali ne i ugroze trijumf Jugoslavije. Junaci pobjede bili su Dino Rađa s 21 poenom i 10 skokova te Vlade Divac (20 poena i 15 skokova). Najefikasniji u poraženom timu bili su igrači koji nisu ostvarili zapaženu seniorsku karijeru – Kevin Pritchard i Lionel Simmons.
Tako je reprezentacija Jugoslavije stigla do zlata i prve velike titule trofejne generacije koja će do raspada Jugoslavije u seniorskoj konkurenciji osvojiti dva evropska i naslov svjetskog prvaka te srebro na Olimpijskim igrama u Seoulu. Tačno 30 godina kasnije se Pešićeva ekipa se okupila u Beogradu na premijeri dokumentarnog filma “250 stepenica” posvećenog zlatu u Bormiju. Naslov filma označava 250 stepenica do vrha olimpijske skakaonice na Igmanu, što je bio dio kondicionih priprema u režiji Svetislava Pešića…
Jugoslavija – SAD 86:76 (40:43)
Bormio, 5. august 1987. Palazzo Pentagono. Gledalaca 3.000. Sudije: Stavros Douvis (Grčka) i Wiesław Zych (Poljska).
JUGOSLAVIJA: Kalpić, Pavićević (7), Ilić (14), Kukoč (9), Pecarski, Alibegović, Đorđević (11), Avdić, Divac (20), Dobraš (4), Rađa (21), Koprivica. Selektor: Svetislav Pešić. SAD: Pritchard (15), Johnson (11), Payton (4), Thompson (2), Smith, Simmons (13), S. Williams (5), Augmon (4), Brickey (6), Huery (11), Schnitzius (5), B. Williams. S
