Komitet za hitnost Nogometnog/Fudbalskog saveza Bosne i Hercegovine na jučerašnjoj sjednici donio je dvije promjene vezane za domaći klupski fudbal.
Piše: ALMEDIN HALILOVIĆ
Riječ je modelu doigravanja ekipa koje ispadaju iz WWin lige Bosne i Hercegovine u idućoj sezoni, te o statusu stranih igrača u bosanskohercegovačkom fudbalu.
Potonja odluka izazvala je podijeljena mišljenja u javnosti. Jedni tvrde da se (opet) išlo u korist pojedinih klubova, te kritikuju vrlo šturo objašnjenje odluke i tajming njenog donošenja, što ostavlja prostor za manipulacije istom. Drugi tvrde da je odluka, uz prethodnu odluku da se stranim igračima više ne smatraju oni koji posjeduju državljanstvo jedne od bivših jugoslovenskih republika, vrlo dobra kada je riječ o tržištu fudbalera, da će “bazen” iz kojeg bosanskohercegovački klubovi crpe igrače postati znatno veći te će se približiti fudbalu u državama koje čine Evropsku uniju.
Dok i jedna i druga strana imaju čvrste argumente i kvalitetno rezonovanje ove odluke krovne kuće bosanskohercegovačkog fudbala, teško je istu komentarisati, posebno jer će za to trebati proći dosta vremena kako bi se uvidjelo da li je to doprinijelo poboljšanju klupskog fudbala i samih klubova u našoj državi ili ne. Riječ je o barem dvije sezone, odnosno četiri prijelazna roka, kako bi se uvidjelo da li su bosanskohercegovački klubovi iskoristili mogućnost dovođenja igrača iz Evropske unije.
Međutim, ono što je izazvalo opće nezadovoljstvo, pa čak i ogorčenje, jeste odluka o načinu relegacije u narednoj sezoni WWin lig Bosne i Hercegovine.
Kao što je poznato od ranije, u sezoni koja počinje narednog vikenda, iz najvišeg ranga ispadaju četiri ekipe, a dvije ulaze, što će dovesti do skraćivanja lige na 10 klubova. Mnogi su sa pohvalom prihvatili odluku o skraćivanju lige, što je i razumljivo s obzirom da je i skraćivanjem sa 16 na 12 ekipa evidentno porastao kvalitet takmičenja. S tim da te 2016. godine, kada je liga skraćena na 12 ekipa, nije bilo previše polemike oko načina ispadanja. Tadašnju ligu sa 16 ekipa je napustilo šest, bez obzira odakle su dolazile, a u najviši rang su ušli prvaci Prve lige FBiH i Prve lige RS.
Odluka koju je donio Komitet za hitnost, a čiji sastav je nepoznat javnosti tj. nije naveden na zvaničnoj web stranici N/FS BiH za raliku od drugih komiteta i komisija, je sljedeća:
“U slučaj da deveto i deseto mjesto na kraju takmičenja zauzmu dva kluba iz istog entitetskog saveza, tada iz WWin lige BiH na kraju direktno ispadaju tri najslabije plasirana kluba. Ekipa koja bude devetoplasirana na tabeli WWin lige BiH će razigravati za plasman u Wwin ligu BiH za takmičarsku sezonu 2025/26 sa prvoplasiranom ekipom iz Prve lige istog entitetskog nogometnog/fudbalskog saveza za sezonu 2024/25, u dvije međusobne utakmice. Termini utakmica, kao i ekipu domaćina prve utakmice razigravanja će biti određeni žrijebom.”
Nakon mnogo vremena u bosanskohercegovački fudbal se vratio “entitetski kriterij”, i to zvanično. I to je nešto što nije u skladu ni sa sportskim, odnosno fudbalskim duhom, ni fair-playom, ni pravilima međunarodnog fudbala, niti zdravim razumom u konačnici.
Za početak treba istaknuti da je i ovo pravilo poprilično “šturo” objašnjeno, barem javnosti putem zvanične web stranice N/FS BiH. Klubovima će sigurno biti poznato više detalja uskoro, ali javnost je već postavila nekoliko validnih pitanja: šta će se desiti ukoliko deveto i deseto mjesto zauzmu ekipe iz različitih entitetskih saveza, šta to znači za broj ekipa u nižim rangovima bosanskohercegovačkog fudbala, te ono najvažnije – da li je ovo pravedno prema budućim prvacima Prve lige FBiH i Prve lige RS?
Iako je to vrlo teško, ostavimo za trenutak po strani činjenicu da je Bosna i Hercegovina jedina država u Evropi koja nema jedinstven drugi rang takmičenja. To je “priča za sebe” o kojoj dovoljno govore vrlo malobrojni i skoro uvijek jalovi pokušaji da se to promijeni. Posljednje pitanje iz pasusa iznad je ono što najviše brine sve ljubitelje fudbala u Bosni i Hercegovini.
Stvar je vrlo prosta. Ekipi koja će u toku sezone u 30 odigranih kola biti najbolja u svom rangu takmičenja nije siguran plasman u viši rang takmičenja zbog dodatnog razigravanja kojeg mora igrati sa devetoplasiranom ekipom iz WWin lige BiH, ukoliko ta devetoplasirana i desetoplasirana ekipa budu iz istog entitetskog saveza.
Drugim riječima, ekipi koja će odigrati jednu cijelu sezonu na najvišem nivou, tj. koja će biti najbolja za cijelu jednu sezonu, nije osigurano ono što bi joj jedino trebalo biti s obzirom da se radi o nižem rangu takmičenja – plasman u viši, u ovom slučaju najviši, rang takmičenja. Dakle, cijela jedna sezona i sve što ona sa sobom nosi (sastavljanje igračkog i trenerskog kadra, pripreme, osiguravanje finansiranja ekipe, 30 utakmica i sve ono što svaka od njih nosi…) može biti, jednostavno uzaludna.
To dalje implicira samu opravdanost postojanja kluba. Klub iz nižeg ranga čijoj je ekipi onemogućeno ono što bi joj logički trebalo biti zagarantovano, ima vrlo male ili nikakve šanse za rast i napredak. Posebno se to odnosi na bosanskohercegovački fudbal u kojem su prodaja igrača i plasman u kvalifikacije za neko od UEFA-inih takmičenja jedini ozbiljni izvori prihoda i jedine prilike za davanje općeg smisla jednom fudbalskom klubu.
Neki će reći da ukoliko je jedna ekipa zaista toliko kvalitetna, onda joj nakon 30 odigranih utakmica neće biti problem odigrati još jednu ili dvije kako bi potvrdila da je kvalitetom dostojna najvišeg ranga. Međutim, svima koji iole prate bosanskohercegovački fudbal, a posebno i najviši, i niže rangove, jasno je da je razlika u kvaliteti ekipa koje se takmiče u WWin ligi i entitetskim ligama velika. Možda ne ogromna, možda ne drastična, ali je itekako primjetna. Vidljivo je to kroz Kup Bosne i Hercegovine, gdje su rijetki slučajevi da neka od ekipa iz nižih rangova plasira se dalje od četvrtine finala. Vidljivo je to i kroz prijateljske utakmice između premijerligaša i niželigaša, uglavnom u pripremnim periodima na ljeto i zimu. Vidljivo je to kroz transfere igrača gdje su rijetki primjeri da se neko od igrača iz niželigaških klubova brzo i kvalitetno uklopio u neki od premijerligaških klubova. Vidljivo je to i kroz postupke licenciranja za takmičenja, gdje čak i premijerligaši “muku muče” da ispune uslove za nastupanje u najvišem rangu, a kamo li niželigaši. Dakle, objektivne šanse da prvoplasirane ekipe iz entitetskih liga savladaju neku od ekipa iz WWin lige BiH, pa čak i u dvomeču, su male.
Uostalom, biti najbolji u nekom od nižih rangova, u ovom slučaju u Prvoj ligi FBiH i Prvoj ligi RS, ne znači neki vrijedan zvanični trofej i medalju, ne znači izlazak u Evropu, niti igrače tog kluba odmah stavlja u “izlog”. Jedina satisfakcija tim najboljim u entitetskim ligama je bio direktan plasman u najviši rang i mogućnost da minimalno jednu sezonu odmjeravaju snage s najboljima, te prilika da se što bolje pozicioniraju na mapi barem bosanskohercegovačkog fudbala. Zvaničnih reakcija entitetskih fudbalskih saveza ili nekog od klubova koji se takmiče u entitetskim ligama još uvijek nema, ali sigurno je da vlada veliko razočarenje, posebno unutar onih koji su se isticali kao favoriti za prvo mjesto nastupajuće sezone.
Razigravanja između ekipa koje ispadaju iz jednog ranga i koje ulaze iz nižeg ranga nisu nikakva novost. Najpoznatiji primjeri tome su sigurno Engleska i Njemačka. Ali i u jednom i u drugom slučaju razigravaju “krajnje ekipe”. Na primjer, iz njemačke Bundeslige na kraju sezone ispadaju dvije ekipe (17. i 18. mjesto), a dvije najbolje ekipe (1. i 2. mjesto) iz 2. Bundeslige ulaze u viši rang umjesto njih, dok je šesnaestoplasirana ekipa Bundeslige igrala dvomeč sa trećeplasiranom ekipom iz 2. Bundeslige za opstanak ili relegaciju. I taj model se čini izrazito prihvatljivim.
Jasno je da se bosanskohercegovački fudbal ni u kom slučaju ne može porediti sa engleskim ili njemačkim. I jasno da do skraćivanja WWin lige Bosne i Hercegovine mora doći kako bi se njen kvalitet podigao. Ali čini se kako je odabran krajnje pogrešan način i model za to. I kako će ipak najveću cijenu plaćati ekipe, i to one koje budu najbolje kroz deset mjeseci u svojim entitetskim ligama, a koje su problem same po sebi.
Zahvaljujući još jednoj krajnje nerazumnoj odluci Nogometnog/Fudbalskog saveza Bosne i Hercegovine uoči samog početka nove sezone…
